Metal gotycki to najbardziej autonomiczny podgatunek muzyki metalowej. Jego fani stworzyli osobną subkulturę, określając siebie jako gotów. W odniesieniu do pozostałych gatunków wymienionych na tej stronie, możemy nazwać gothic metal rodzajem poezji śpiewanej, przez wzgląd na liryczność tekstów i melodii w nim występujących. Treści poruszane w tym gatunku dotykają sfery fantastycznej, onirycznej, czy okultystycznej.
Za prekursora gatunku uznaje się grupę Paradise Lost, z albumem Gothic. Metal gotycki wywodzi się z rocka gotyckiego, pod którym to pojęciem skrywają się zespoły takiej jak Joy Division, czy Sisters of Mercy. Rock gotycki wyewoluował w kierunku stylu nazywanego dark wave, powstałego przy towarzyszeniu elektronicznych instrumentów klawiszowych, nieraz kosztem gitar elektrycznych. Dodatkowym efektem (co nie znaczy mniej istotnym) tego zabiegu był właśnie metal gotycki, który wynikł z fuzji gotyku z heavy metalowym brzmieniem. Tajemniczy, mroczny klimat, pompatyczne ścieżki wokalowe, oraz cięższe brzmienie gitary zaowocowały gotykiem, jaki znamy dziś z twórczości zespołów HIM, czy Within Temptation.             Współcześnie powstają zespoły gotyckie, poszukujące swojej niszy w tym gatunku. W wyniku muzycznych eksperymentów nagrywano już utwory utrzymane w tonacji gotyckiej, z towarzyszeniem instrumentów smyczkowych, a nawet całej orkiestry symfonicznej. Istnieje także grupa twórców wzbogacających standardowy skład brzmieniem syntezatorów i innych instrumentów elektronicznych. Szczyt popularności metal gotycki osiągnął pod koniec XX wieku, jednak wciąż ma stałą grupę odbiorców.